Quiz: Znasz te archaizmy? Sprawdź się przed maturą 2023

Archaizmy to słowa, które wraz z rozwojem języka polskiego straciły na znaczeniu i dziś nie są już w powszechnym obiegu. Kojarzymy je przede wszystkim z literatury – to one najczęściej sprawiają problem uczniom podczas omawiania lektur takich jak „Pan Tadeusz” czy „Dziady” Adama Mickiewicza. Te używane niegdyś słowa, mimo iż obecnie stanowią jedynie relikt polszczyzny, mają w sobie niezwykłe piękno i pozostają pamiątką po ubiegłych stuleciach. Jak wiele znaczeń archaizmów uda wam się rozpoznać? Zapraszamy do rozwiązania naszego quizu!

• Zobacz także: Quiz: Jak dobrze pamiętasz serial „Wojna domowa”?

Co oznacza słowo „safanduła”?

Ktoś gadatliwy

Ktoś niezdarny

Ktoś nieśmiały

Ktoś wiecznie głodny

Kogo nazywano niegdyś „wałkoniem”?

Kogoś leniwego

Miłośnika zwierząt

Kogoś pracowitego

Kogoś chorowitego

Co oznacza słowo „frymuśny”?

Marudny

Wybitny

Fantazyjny

Nieprawdziwy

Czym są „fafałki”?

Szczeniętami

Brudami

Błahostkami

Zmartwieniami

Co oznacza słowo „libraryja”?

Ołtarz

Książkę

Aptekę

Bibliotekę

„Rucho”, czyli…?

Dom

Roślina

Suknia

Pojazd

Co robi „bikiniarz”?

Sprzedaje drogą biżuterię

Modnie się ubiera

Szyje garnitury

Dobrze gotuje

„Fircyk” podejmuje decyzje…?

Z rozwagą

Ze strachem

Lekkomyślnie

Z przesadnym entuzjazmem

„Graby” to…?

Eleganckie buty

Kręcone włosy

Duże stopy

Duże ręce

Time is Up!

Time’s up

Archaizmy – czym są i jak je dzielimy?

Archaizmów nie używamy we współczesnej polszczyźnie, jednak pozostają one w historii literatury jako przepiękna, cenna pamiątka. W języku polskim wyróżniamy kilka rodzajów archaizmów. Dzielą się one na:

• fleksyjne – o różnej od dzisiejszej odmianie
• leksykalne – wyrazy, które wyszły z użycia
• składniowe – o różnym od dzisiejszego zestawieniu wyrazów
• znaczeniowe – występujące obecnie, ale w odmiennym znaczeniu
• fonetyczne – słowa, które wymawiane są inaczej niż współcześnie, jednak mają podobne znaczenie
• słowotwórcze – wyrazy składające się z przyrostków i przedrostków, jakich obecnie nie używamy

Archaizmy a literatura polska ubiegłych stuleci

Wyrazów, które wyszły już z powszechnego użycia najłatwiej jest szukać w literaturze ubiegłych stuleci, szczególnie w twórczości Henryka Sienkiewicza, którego cechą charakterystyczną było stosowanie w swych powieściach tzw. archaizacji języka. Styl pisarski Sienkiewicza zbliżał czytelników do opisywanych przez autora czasów historycznych. To właśnie dzięki archaizmom użytym m.in. w „Potopie”, odbiorca może tak bardzo utożsamić się z historią rozgrywającą się za panowania króla Jana Kazimierza.

• Zobacz także: QUIZ: Jak dobrze znasz klasyki polskiej literatury? [POZIOM TRUDNY]

Matura z języka polskiego 2023

Z dziełami pełnymi przestarzałych form językowych zmierzą się tegoroczni maturzyści, którzy będą musieli poradzić sobie z interpretacją m.in. „Dziadów”, „Pana Tadeusza”, czy „Potopu” i „Wesela”. Egzaminy dojrzałości potrwają od 4 do 23 maja.

• Zobacz także: Quiz: „Lalka” – jak dobrze pamiętasz przygody Wokulskiego i Łęckiej? [MATURA 2023]